Met welke slijpsteen moet ik beginnen?

Bij het slijpen van messen is het belangrijk om te beginnen met een slijpsteen met de juiste korrelgrootte. Maar welke korrel slijpsteen heb je nodig? Met welke korrelgrootte je dient te beginnen hangt af van de staat van het te slijpen mes. Hoe botter het mes, hoe grover de slijpsteen moet zijn, ofwel hoe lager de korrelgrootte. Maar, als de korrelgrootte waarmee je moet beginnen afhangt van hoe bot je mes is, hoe kom je er dan achter hoe bot je mes is? Wij leggen het uit! Met deze thuis uit te voeren testen bepaal je gemakkelijk hoe bot je mes is en met welke korrelgrootte je moet beginnen!

Verschillende korrelgroottes:

• Extra grof: slijpstenen met een korrelgrootte tot en met 220 grit.
• Grof: slijpstenen met een korrelgrootte van 220 tot en met 600 grit.
• Medium: slijpstenen met een korrelgrootte van 600 tot en met 1000 grit.
• Fijn: slijpstenen met een korrelgrootte van 1000 tot en met 3000 grit.
• Extra fijn: slijpstenen met een korrelgrootte van 3000 tot en met 5000 grit.
• Ultrafijn: slijpstenen met een korrelgrootte van 5000 grit of meer.

Na het slijpen op een slijpsteen met een lage korrelgrootte, pak je telkens een slijpsteen met een hogere korrelgrootte. Probeer zo veel mogelijk de opvolgende stap te pakken. Dus van grof naar medium en van medium naar fijn.

Disclaimer: deze bovenstaande groepering is geen officiële of vaste aanduiding. Het is de manier die wij het handigst vinden. Voor de grits in dit artikel gebruiken wij de Japanse JIS-standaard.

Test 1: visuele test

De eerste test is simpelweg het bekijken van de conditie van de snede. Het komt wel eens voor dat er na jarenlang gebruik putjes, deukjes of zelfs hapjes in de snede te zien zijn. Deze beschadigingen zijn funest voor de snijeigenschappen van je mes!

Geen beschadigingen zichtbaar? Ga direct door naar de tweede test!

Zie je duidelijke beschadigingen in de snede? Slijp dan op een extra grove slijpsteen van ± 0 tot 220 grit. Met deze korrelgrootte slijp je de beschadigingen het snelst weg en is het mogelijk om een snede te herprofileren of de slijphoek van een mes aan te passen. Zodra je de beschadigingen weg zijn en de snede weer mooi recht is ga je verder naar een fijnere slijpsteen.

Test 2: reflectie test

De tweede test is de reflectie test. Plaats je mes met de snede naar boven gericht, onder een lichtbron. Op de plekken waar het mes bot is zal recht op de snede een lichtreflectie ontstaan. Zie je geen reflectie op de snede? Ga dan door naar de derde test! Zie je wel een reflectie op de snede? Slijp dan op een grove slijpsteen met korrelgrootte ± 220 tot 600. Deze korrelgrootte is ideaal om het mes weer een rechte snede te geven. Let er wel op dat je het mes in de juiste hoek slijpt! Slijp net zo lang tot er geen lichtreflectie meer op de snede te zien is en ga dan door naar de volgende test.

Test 3: balpen test

De derde test is de balpen test. Plaats een balpen in een hoek van ongeveer 60 graden voor je op tafel. Houdt het mes verticaal en plaats de snede op de pen. Zet geen druk, maar laat het gewicht van het mes op de pen rusten. Glijdt het mes van de balpen af? Dan is de snede te bot of in een verkeerde hoek geslepen!

Slijp eerst (in de juiste hoek) op een medium slijpsteen van ± 600 tot 1000 grit en vervolgens op een fijne slijpsteen van ± 1000 tot 3000 grit en herhaal de test totdat het mes zich ‘vastbijt’ in de balpen. Bijt het mes niet in de pen, begin dan opnieuw bij test 2. Bijt het mes zich vanaf het begin vast in de pen? Dan is je mes nog lekker scherp. Ga door naar de vierde test!

Test 4: papiertest

De papiertest is misschien wel een van de bekendste manieren om de scherpte van je mes in te schatten. De test is snel en effectief en je hebt meestal wel een stuk papier in je omgeving liggen. Houdt een velletje papier (A4 printpapier of iets vergelijkbaars) met één hand voor je. En probeer het papier vanaf de rand door te snijden. Glijdt het mes in een soepele beweging door het papier, ga dan door naar stap 5. Blijft je mes hier en daar steken in het papier of krijg je het mes überhaupt niet door het papier heen? Slijp dan op een medium slijpsteen ± 600 tot 1000 grit en vervolgens op een fijne slijpsteen ±1000 tot 3000 grit. Herhaal de test totdat je mes zonder weerstand door het papier heen glijdt.

Glijdt je mes lekker door het papier heen? Meestal is deze scherpte genoeg voor je zakmes, bushcraftmes of ander mes met een dikker lemmet. Scherper slijpen is natuurlijk mogelijk al neemt de scherpte dan snel weer af aangezien een dergelijk mes vaak wordt gebruikt voor zwaardere klussen. Een keukenmes wordt voornamelijk gebruikt voor lichte klusjes en kunnen daardoor langer hun scherpte vast houden. Wil je het mes nog scherper slijpen? Ga dan door naar de vijfde test!

Test 5: tomatentest

De volgende test is het snijden van een tomaat. Door de taaie huid en de zachte binnenkant van de tomaat is dit een ideale indicatie voor de scherpte van je mes. Leg de tomaat op een snijplank en probeer zonder druk te zetten een plakje van de zijkant van de tomaat af te snijden.

Glijdt het mes van de tomaat af? Slijp dan op eerst op een fijne slijpsteen ±1000 tot 3000 grit en vervolgens op een extra fijne slijpsteen van ± 3000 tot 5000 grit. Snijdt het mes mooie plakjes tomaat zonder dat de tomaat wordt geplet? In principe is je mes dan scherp genoeg voor normaal gebruik in de keuken.

Polijsten

Op zoek naar de ultieme scherpte of een spiegelend gepolijste snede? Vanaf het slijpen op een ultrafijne slijpsteen van ±5000 grit of meer neemt de slijpsteen vrijwel geen materiaal meer af. Het resultaat is voornamelijk het gladstrijken van de minuscule oneffenheden in het lemmet. Hierdoor heeft het mes nog minder weerstand tijdens het snijden. Herhaal na deze stap, niet of zo min mogelijk de papier test! Hiermee kan je mes relatief snel scherpte verliezen.

Nog een zeer populaire manier om een vlijmscherpe en spiegelende snede te krijgen is om na het slijpen op een slijpsteen, je mes te stroppen op een leren of zelfs stoffen strop. We kunnen ons voorstellen dat het lijkt alsof een stalen lemmet over een stukje leer halen niet veel doet, maar geloof ons. Het maakt het mes echt een stuk scherper.

Bonus testen

• Een bekende test is het scheren van je arm- of beenhaar. Houdt het mes in een scherpe hoek (bijna plat) op je arm of been en probeer VOORZICHTIG je armhaar of beenhaar te scheren. Mocht het scheren wat ruw aanvoelen dan kan je nog even doorslijpen op een slijpsteen met een nog hogere grit.

• Vergelijkbaar met de balpen test is de nageltest. Wees bij deze test ook erg voorzichtig! Houd je nagel in een schuine hoek en plaats de snede van het mes op je duim. Als het mes zich vastbijt in je nagel en niet van je nagel af glijd, dan is het mes relatief scherp.

• Nog een test die je gemakkelijk zelf kan uitvoeren is de tomaat valtest. Houdt het mes vast met de snede omhoog en laat van ongeveer 30 cm een tomaatje op de snede vallen. Als het tomaatje zonder weerstand doormidden wordt gesneden is je mes optimaal scherp! Eventueel kan je het tomaatje van een steeds lagere hoogte laten vallen om het limiet van ultieme scherpte op te zoeken!

Meetbare scherpte-tester

Wil je meetbaar de scherpte van je messen testen? Dat kan! Bekijk de Edge-On-Up scherptetesters.

Wil je weten hoe het slijpen verder in zijn werking gaat? Bekijk dan onze videohandleiding over het slijpen op slijpstenen!

Weet je niet in welke hoek je je mes moet slijpen? We vertellen je graag meer over hoe je je mes in de juiste hoek slijpt.