ESEE 4 met 3D Handgreep - Expert Review door Padraig Croke

Ik ben al lange tijd fan van ESEE Knives en heb ook al flink wat modellen in mijn bezit gehad, waaronder de ESEE 6, ESEE 3, de PR4, JG5 en de Izula II. Toevallig hebben de ESEE 6 en de ESEE 3 dezelfde specs en is gebruik gemaakt van dezelfde materialen als voor het mes waar we vandaag naar kijken. Zoals velen weten maak ik goed gebruik van mijn messen. Kijk maar eens goed naar mijn Izula en je zult zien dat ook dit mes veel heeft doorstaan. ESEE messen zijn gemaakt om te gebruiken. Buiten dat vindt ESEE innovatie ook belangrijk. Daarom zijn ze dagelijks bezig de materialen en de stijl van de messen te verbeteren. Een goed voorbeeld is de ESEE 4 met 3D gefreesde Natural Canvas Micarta greepschalen. In dit topic gaan we onderzoeken wat de voordelen van een upgrade zijn.

De moderne klassieker

De ESEE 4 serie is ontzettend herkenbaar en populair. Gemaakt van simpel 1095 staal, met een 10,4 cm lang lemmet. De ESEE 4 heeft de tand des tijds goed doorstaan, en wordt al jaren gebruikt en misbruikt door zowel bushcraftliefhebbers als tactische beroepsoefenaars. Eén van de redenen dat veel altijd terugvallen op hun betrouwbare ESEE mes is het vertrouwen in de producten. Keer op keer zien we dat het ESEE team de nieuwste messen en prototypes zelf test, om vervolgens een jaar later diezelfde producten op de markt te brengen. Je kunt niet ontkennen dat ESEE er alles aan doet om de producten te testen, en deze nieuwe versie is daar een goed voorbeeld van!

Niet alleen een survival mes

Er zijn veel dingen die ik heel gaaf vind als ik kijk naar de ESEE messen. De eenvoud van 1095 staal wat betreft onderhoud en slijpen. De verbeterde ergonomie en hanteerbaarheid van de nieuwe handgrepen, en de strakke en gestroomlijnde schede. Al deze dingen zijn ook weer bij deze nieuwe versie van de ESEE 4 terug te zien. Toch vind ik dit model nog comfortabeler dan de ESEE 3 en ESEE 6. De lemmetlengte en het gewicht zijn simpelweg perfect en ik denk dat dit formaat niet alleen survival liefhebbers zal aanspreken, maar ook bushrafters.

De lemmetlengte is perfect voor zowel gedetailleerd snijwerk als de zwaardere taken. Denk bijvoorbeeld aan het kleiner maken van brandhout of het bouwen van onderdak. Mors Kochanski’s boek Bushcraft gaat over een man wiens training en vaardigheden een mix zijn tussen bushcraft en survival. Hij vertelt over zijn eigen mes, en wat een mes ideaal maakt voor bushcraftdoeleinden.

“Een mes moet een lemmet hebben dat even lang is als de breedte van de handpalm […] Een lemmet van 10 tot 15 cm lang is geschikt voor meer verfijnde taken zoals het uitsnijden van een gaasnaald, maar toch ook groot genoeg om een klein doelwit te vormen voor een knuppel bij het omhakken van kleine bomen […] Het lemmet moet gemaakt zijn van een goede kwaliteit koolstofstaal, 2,5 tot 3 mm dik, met een breedte van ongeveer 2,5 cm […] Het lemmet moet volledig door het handvat lopen, voor sterkte en stabiliteit. De handgreep moet gemaakt zijn van een duurzaam en waterbestendig materiaal, dat zo nodig naar de hand van de gebruiker kan worden gevormd. Het mes moet een sterke pommel hebben die het mes beschermt wanneer het met de punt naar beneden diep het hout in wordt gedreven.”

De ESEE 4 wordt door velen omschreven als een survival mes. Als je uitgaat van de beschrijving van het ‘ideale bushcraftmes’ zoals Kochanski het heel treffend zei, zie je echter veel overeenkomsten met de ESEE die we hier bespreken.

Balans en ergonomie

Door de jaren heen heb ik gemerkt dat de meest essentiële eigenschap van een survival mes vaak verloren gaat in het streven ze steeds groter, logger en dikker te maken; namelijk balans. En als ik spreek over balans heb ik het niet alleen over de gewichtsverdeling, maar ook de balans tussen lemmetlengte en hoogte, materiaalkeuze etc. Ik sta ervan versteld hoe weinig survival messen nog steeds comfortabel aanvoelen na langdurig gebruik, of zelfs bruikbaar zijn in een andere positie dan een ‘full grip’ of om mee te hakken. Ik heb het al vaker gezegd in andere reviews, maar één van de dingen waar ESEE zich mee onderscheidt is de manier waarop ze nooit onnodige elementen toevoegen aan een mes. Ze zijn gestript van alle overbodige details en elke ronding en bolling zit er met goede reden. De enige uitzondering is de PR4, die ik erg oncomfortabel vond wat betreft gebruik en waarvan de handgreep wel wat meer body kon gebruiken.

Zoals al eerder besproken moet een survivalmes, ongeacht de categorie waar die in thuishoort, in staat zijn zowel het kleinere als het grovere werk uit te voeren. Deze ESEE 4 kan beide. Kijk bijvoorbeeld naar de handgreep. Het lijkt haast op een colaflesje, iets wat vaak voorkomt bij de klassieke (woodlore-achtige) bushcraftmessen, maar ook wat de handgreep zo veelzijdig vast te houden maakt. Een ander cool detail is de vorm van de greepschalen: de voorkant van de schalen loopt schuin af richting de ricasso (ook dit is niet ongewoon voor een bushcraftmes). Deze vorm zorgt ervoor dat je duim gemakkelijk te plaatsen is tijdens ‘chest lever pulls’.

De originele ESEE 4, met de plattere en meer vierkante greepschalen, is natuurlijk ook een goede optie en geeft je de mogelijkheid het mes wat platter tegen je lichaam te dragen. Maar wat mij betreft zijn deze nieuwe greepschalen echt een upgrade. Buiten dat, de 3D gefreesde versie van dit mes zorgt ervoor dat het een combinatie van een bushcraft en survivalmes is. De ESEE 4 is oprecht de gulden middenweg tussen beide categorieën. ‘Full grip’, ‘reverse grip’, tegen je knie, ‘pull strokes’ of ‘chest levers’, het is haast moeiteloos met de ESEE 4. Ik vind de duidelijk zichtbare pommel ook een goede toevoeging. Niet alleen is het handig voor bushcraft doeleinden, tijdens een survivalsituatie is het ook een perfecte glasbreker. De kromming van het mes maakt het perfect voor chest levers. Ik gebruik deze ‘grip’ veel, dus als het niet goed mogelijk is met een mes, is dat voor mij al snel een deal breaker.

Je hebt veel controle over het mes dankzij de diepe vingergroef, de comfortabele inkeping in de schalen voor je middelvinger en de griprijke jimping. Zelfs als je handschoenen draagt. Echt essentieel als het koud is. De handgreep verdwijnt in je hand en is zowat onzichtbaar. De buik van het lemmet zit op de juiste plek. Niet alleen is de balans daardoor perfect, het lemmet is ook goed te gebruiken. Ik denk niet dat iemand ooit een ESEE als elegant heeft omschreven, maar eens moet de eerste keer zijn.

De balans en ergonomie van de ESEE 4 zijn ongeëvenaard. Toch is er iets wat mij dwars zit als ik naar dit mes kijk. Je raadt het al... de poedercoating.

Wel of geen poedercoating

Een poedercoating, maar ook een vlakslijping, definiëert een mes vaak als een ‘survival mes’. Ik weet dat iedereen zijn of haar eigen voorkeur heeft wat betreft deze specificaties, en ik bespreek het vaak in mijn reviews. Ja, het ziet er gaaf uit en het zorgt ervoor dat ESEE meerdere kleuren kan aanbieden. Feloranje voor jagers, bijvoorbeeld. Het zorgt er ook voor dat het staal niet glinstert in het zonlicht, wat beter is voor tactisch gebruik, en het voorkomt corrosie. 1095 is niet bepaald roestbestendig en een 1095-lemmet zal een paar uur na blootstelling aan vocht, zout, sneeuw al tekenen van roest vertonen. Dat gezegd hebbende ben ik toch geen fan van de poedercoating. De voordelen van een poedercoating wegen, naar mijn mening, niet op tegen de nadelen. Daarbij zijn er andere manieren om 1095-staal te beschermen. Denk aan een stonewash afwerking of een geforceerd patina. Kijk bijvoorbeeld naar de ESEE Camp Lore serie.

Wat zijn dan de voordelen van een survivalmes zonder poedercoating? Laten we starten met een heel belangrijk voordeel: je kunt het mes gebruiken om een vuur aan te steken. Zoals ik ook al aangaf in mijn review over de Fallkniven F1X, een vuur aansteken is van groot belang als je wilt overleven tijdens een overlevingssituatie. Een mes zonder coating, ervan uitgaande dat het een staaltype is met een hoog koolstofgehalte, geeft je twee extra opties om vuur te maken. Je kunt bijvoorbeeld een (vuur)steen gebruiken om een vonkje te produceren. Je zult het een aantal keer moeten oefenen, maar al snel heb je een warm vuurtje. De tweede optie is het gebruik van een firesteel. Ik moet wel zeggen dat voor deze optie de rug van je lemmet een 90-graden hoek moet hebben. De ESEE 4 heeft deze sowieso niet, met of zonder poedercoating.

Toch zijn beide opties mogelijk met de ESEE 4. Gebruik een potje verfstripper (verkrijgbaar bij de meeste bouwmarkten), een vijl en een kleine tube Perma Blue. Verwijder de greepschalen, en zorg ervoor dat je handschoenen draagt die bestand zijn tegen chemicaliën. Het internet staat bomvol met tutorials, dus ik zal er verder niet te diep op ingaan, maar mijn KA-BAR BK2 en ESEE Izula zijn een stuk veelzijdiger geworden als bushcraft en survivalmes zonder de poedercoating. Je kunt ook simpelweg alleen de coating van de rug van het lemmet verwijderen zodat je een firesteel kunt gebruiken.

Werkpaard

Het zal je verbazen hoe ver je kunt komen met één blok hout. Met dit ene blok hout kun je een duurzaam brandend vuur stoken en 500 ml water koken. Het is een trucje dat je jezelf kunt aanleren zodat je het kunt gebruiken op het moment dat je het hard nodig hebt. Het leert je ook de potentie inzien van de materialen die je in de natuur kunt vinden, hoe schaars je omgeving ook is. Het lijkt eenvoudig, maar kleine houtjes uit een groot houtblok halen is echt iets wat je goed moet oefenen. Ik heb vaak meegemaakt dat de houtjes niet klein genoeg waren om een vuur goed te laten branden. Het is daarom belangrijk een mes bij je te dragen die beide kan: grote stukken hout verwerken, maar ook feathersticks maken. De nieuwe ESEE 4 bijvoorbeeld!

Ja, de ESEE 4 is een gebalanceerd en elegant mes, maar het kan ook wel degelijk een meedogenloos werkpaard zijn wanneer dat nodig is. Ik wilde testen wat de ESEE allemaal kan en begon met een stapel bevroren, knoestige oude dennenstammen. Bevroren stukken hout zijn een uitdaging, zelfs voor een bijl, vanwege al het vocht in het hout. Perfect dus om mee te starten.

De ESEE had er geen moeite mee! Van het doormidden splijten van het houtblok tot het draaien en wrikken met mijn lemmet door de gedraaide stam. Het mes vond zijn weg goed door de knoesten heen en al snel had ik meerdere stukken hout. Zelfs feathersticks om een vuurtje te starten was kinderspel. En naderhand was het mes zelfs nog scherp!

Conclusie

ESEE staat synoniem met betrouwbaarheid. Ik ben enorme fan van de lemmeten; ze zijn perfect voor zowel survival en bushcraftdoeleinden. Het is een prestatie die niet onderschat mag worden. Simpel, robuuste en werkbare materialen, strakke lijnen en geen poespas, dat is ESEE.

Als je op zoek bent naar een mes dat echt alles kan raad ik de ESEE 4 aan. De 3D geprinte greepschalen zijn ook echt een goede toevoeging.

Voordelen

• Balans en ergonomie zijn perfect. Precies de goede maat voor een allrounder.

• Zeer comfortabele handgreep. Voelt ook zeer betrouwbaar aan als je bushcraftmessen gewend bent.

• 1095 is erg praktisch en eenvoudig te slijpen. Veel slijpopties.

• Makkelijk in onderhoud wat betreft roest en vocht.

• Comfortabel ongeacht je ‘grip’.

Nadelen

• De poedercoating. Ik geef de voorkeur aan een stonewash afwerking en een rug met een hoek van 90 graden.

• De schede zit wat hoog waardoor het zowat tegen je ribben drukt als je gaat zitten. Ik raad je aan te upgraden naar een lederen of ‘dangler’ schede.

Lees meer over wat Padraig zoal doet op zijn website: www.padraig.me, en je kan hem ook volgen op instagram: @padraigcroke!

Bedankt Padraig, voor deze toffe review!